Kartal ne zaman ilçe ve belediye oldu
Kartal, İstanbul’un en eski ilçelerinden biridir. İstanbul’un Anadolu Yakası’nda yer alan birçok ilçe, eskiden Kartal’ın altında belde, köy veya semt olarak yer alırdı. Şimdilerde ayrı birer ilçe olan Pendik, Maltepe, Sancaktepe (Samandıra) ve Sultanbeyli gibi ilçeler eskiden Kartal’a bağlı semt, belde veya mahalleler olarak geçerdi. Peki Kartal gerçekte ne zaman ilçe ve belediye oldu sorusunu cevap vermeye gelirsek, bu konuda detaylı bilgi sunarak konuya giriş yapıyoruz.
Kartal, 6. yüzyılda Bizans’ın bir balıkçı köyüydü. Kartal ilk olarak Anadolu Selçuklu Devleti’ne geçti. 1081 ila 1086 yılları arasında Selçuklular ile Bizans’ın yaptığı anlaşmaya göre Dragos çayının doğu tarafındaki topraklar Selçuklu’da kaldı. Burası aynı zamanda Maltepe ile Kartal’ın sınırı olarak günümüze kadar bir sınır olma özelliğini korudu. Daha sonra Anadolu Yakası’nda Kartal’dan Üsküdar’a kadar olan toprakları Selçuklular ele geçirdi. Yüzyıllar boyunca bir savaş bölgesi olan Maltepe ve Kartal, 1329’da Osmanlı Devleti’ne geçti.
Kartal’ın belediye oluşu
Gel zaman, git zaman; bir balıkçı kasabası olarak devam eden Kartal, 1755 yılında Adalar’a bağlı bir semt iken 1757’de Üsküdar’a bağlanır. 1850’de İzmit Sancağına bağlı bir kaza olan Kartal, 1861’de Vilayet Nizamiyesiyle tekrar Üsküdar’a bağlanır. 1870 yılında çıkarılan nizamnameyle Kartal bir kaymakamlık olarak teşkil edilir ve bir yıl sonra temelli olarak İstanbul şehremaneti sınırlarına katılır. 1871 Vilayet Nizamnamesi gereğince Kartal’da belediye kurulur ve ilçenin ilk belediye reisi Yasin Ağa olur.
1908 yılına kadar Üsküdar Mutasarrıflığına bağlı sancak olarak idare edilen Kartal, 1908’de ilçe olmuştur. Kartal, 1908 tarihinden itibaren İstanbul iline bağlı bir ilçe olmuştur. 1912 yılında yapılan ilk belediye seçimlerinde Kadri Bey belediye başkanı oldu.
İstanbul’un en büyük ilçelerinden biri Kartal
1928’e kadar, o zaman Üsküdar’a bağlı olan Kadıköy’ün Bostancı, İçerenköy, Suadiye, İnönü ve Kayışdağı mahallelerini ve bugünkü Adalar ilçesini kapsayan Kartal, 1947 yılında endüstri bölgesi olarak ilan edildi.
1951’de Gebze’den Tuzla beldesini içine alan Kartal, 1987’ye kadar İstanbul’un en büyük ilçelerinden biri olmuştur. Kartal’ın komşu ilçeleri batıda Kadıköy, Kuzaybatıda Üsküdar ve Beykoz, kuzeyde Şile ve doğuda Kocaeli’nin Gebze ilçesi olmuştur.
Kartal’ı küçültme planı
Turgut Özal döneminde Kartal’ın bölünmesi ve parçalanması planı devreye sokulur. 1987’de ilk olarak Pendik ilçesi kurulur ve Tuzla ilçesi de Pendik’e bağlı olarak Kartal’dan ayrılır.
1992’de Maltepe ve Sultanbeyli ilçeleri Kartal’dan ayrılır. 1992’de Maltepe’den ayrılan Ferhatpaşa Mahallesi’nin Kartal’a bağlı belde olan Samandıra’ya bağlanmasıyla Kartal yeniden Kadıköy’e komşu olurken, 2009’da Samandıra’nın Sancaktepe ile beraber ilçe olmasıyla Ferhatpaşa’nın Ataşehir’e bağlanması sonucu bugünkü sınırlarına ulaşmıştır.
Kartal’ın bugünkü sınırları içinde en önemli bölgeler arasında Yunus ve Topselvi bölgesi bulunur. Burası yepyeni imar planları ile ileride Kartal’ın cazibe bölgesi olacaktır. Ayrıca Aydos Dağı’nın bir kısmı Kartal’dan alınarak Pendik, Sancaktepe ve Sultanbeyli’ye paylaşılsa da halen dağın büyük bölümü Kartal sınırları içindedir.