CDS 1000 olursa ne olur?

İngilizce “CDS” kısaltmasıyla bilinen Kredi Temerrüt Takası (Credit Default Swaps), CDS’in satıcısına belirli bir tutarın ödenmesi karşılığında, bir kredi veya menkul kıymet sahibinin varlığın ödenmesi gereken tutarlarının tahsilinde olası iflasa karşı sigortalandığı sözleşmelerdir.

Özetle, bunlar, CDS alıcısının kredi riskinin bu finansal aracın satıcısına devredildiği sigorta işlemlerine benzer finansal türevlerdir. Ancak, CDS alıcısının varlığa sahip olmak zorunda olmaması gibi belirli özelliklerde sigortadan farklıdırlar.

Örneğin, bir finans kuruluşu A Şirketine ipotek kredisi vermektedir. İpotek kredisinin olası ödenmemesi durumunda, mali kuruluş belirli bir yıllık tutarın ödenmesi karşılığında bir sigorta şirketinden CDS satın alır. A şirketinin finansal kuruluş tarafından kullandırılan krediyi geri ödeyememesi durumunda, sigorta şirketi kredinin toplam tutarını finansal kuruluşa ödemek zorundadır.

CDS nedir?

İki karşı taraf arasında kredi riskini takas eden ikili sözleşmelerdir. Bir varlığın riskini sigortacı, CDS satıcısına devrederek temerrüde karşı sigorta olarak kullanılır.

Bir yatırımcı, kendisini o varlığın temerrüdünden korumak için bir finansal varlık üzerinde bir CDS satın alacaktır. Bunu yapmak için CDS satıcısına bir prim ödenir, bu da varlığa sahip olan şirketin iflas etmesi durumunda varlığın değerini geri öder. Şirket nihayetinde iflas etmezse, CDS’in alıcısı, primi satıcıya kaptırmış olacaktır.

Alıcı, dönemsel bir prim ödeyerek (sigorta olarak işlev görecek) kredi değerinin tahsil edilmesini sağlar, CDS’in referans kuruluşu bir kredi olayına girerse (iflas, yeniden yapılandırma veya ödemelerin askıya alınması) alacak Bu durumda CDS’in satıcısı, alıcıya dönemsel primi alan bedel olan belirli bir tutarı ödemek zorundadır.

Türkiye’nin CDS risk primi neden sürekli artıyor?

CDS risk priminin artması, finansal istikrarın azalması ile gerçekleşir. Türkiye’nin finansal istikrarı her geçen gün kötüleşiyor ve bu durum CDS risk primlerinin artması şeklinde tezahür ediyor.

En başta da belirtildiği gibi CDS, genellikle Uluslararası Swaplar ve Türevler Birliği’nin (ISDA) standart sözleşmeleridir, ancak hükümler ve önlemler de genellikle her iki tarafın da serbestçe kabul ettiği üzerinde anlaşmaya varılır. Açıktır ki, dikkate alınması gereken en alakalı faktörlerden biri, CDS satıcısının ödeme gücüdür, çünkü ödememe riskine karşı koruma sağlamaktan sorumlu kişi o olacaktır.

Türkiye’nin borçlarını ödeme gücü azaldıkça CDS risk primi de artar. Türkiye’nin CDS risk primi, Haziran 2022 itibariyle dünya rekoru kırarak 800’lü seviyeleri aşmıştır. Peki CDS 1000 olursa ne olur?

CDS 1000 olursa ne olur?

CDS’in 1000 olması durumunda farklı bir şey gerçekleşmez. CDS risk primi basitçe 1000 olmuş olur. Bu çok büyük bir risk primi değeridir, ancak 800 veya 900’den farklı bir konum değildir. 800 puandan 200 puan fazladır. 1000 değeri aşıldığında ekstra bir olay gerçekleşmez. Ancak CDS’in bu kadar yüksek olması ve 1000 değerini geçmesi çok kötü bir durumdur.

Uzmanlar, düşük likidite ve yüksek kaldıraç konusunda uyarıyor, bu da onları borç piyasasını etkilemek için ideal araçlar haline getiriyor. Ve pratikte, tahvil fiyatlarının CDS fiyatının gelişimini nasıl takip ettiği ve likiditenin az olması nedeniyle CDS fiyatlarını etkilemenin çok kolay olduğu gözlemlenmektedir.

Hedge fonlar borçta açık pozisyon alırlar (sahip olmadıkları borcu satarlar), hemen ardından CDS fiyatlarına göre hareket ederler, bunlar borcun fiyatına aktarılır, borcun karlılığını arttırır. Açıktır ki, birikimlerini kusursuz ve “güvenli” bir itibara sahip şirketlerin veya Devletlerin tahvillerine ayırmayı seçen küçük yatırımcı, piyasaya CDS almak için gitmiyor. CDS’yi alıp satan aracının profili genellikle uluslararası piyasalarda faaliyet gösteren ve büyük bir finans kurumu için çalışan nitelikli bir yatırımcıdır.

Bu senaryo göz önüne alındığında, TC Merkez Bankası ne yapabilir? Şimdiye kadar politikası açıktı: spekülatörler tarafından saldırıya uğrayan Türkiye sürekli olarak SWAP olarak açıklanan şekilde borç satın aldı.