Deprem; Kartal, Pendik, Maltepe açıklarında, Adalar’ın güneyinde mi olacak?
İstanbul için beklenen büyük Marmara depreminin Kartal, Maltepe ve Pendik açıklarında, Adalar’ın güneyindeki Kuzey Anadolu Fayı üzerinde olacağı iddia ediliyor. Peki beklenen deprem Kartal açıklarında, Adalar’ın güneyinde mi olacak? Adalar’ın güneyinde büyük bir deprem olma olasılığı nedir? İşte Adalar fayı hakkında bilmeniz gereken her şey…
Henüz depremi kesin olarak önceden tahmin edecek bir donanım aleti bulunmuyor. Bunun yerine fay hatlarında yapılan incelemeler ve fay hatlarının geçmişteki kırılma aralıkları hesaplanarak deprem tahminleri yapılıyor. İnsanlık olarak depremi tespit etmekte oldukça yetersiz durumdayız. Bu nedenle kesin bilgiler yerine bilim adamlarının yaptıkları tahminler üzerinden olasılıklara bakıyor olacağız.
Fay hattının yeri, Kartal, Pendik, Maltepe açıklarında
Kuzey Anadolu Fay Hattı, Kartal, Pendik, Maltepe açıklarında konumlu. Ancak bahsedilirken Yalova ve Adalar olarak bahsedildiği için sanki Kartal, Maltepe, Tuzla ve Pendik gibi ilçelerden uzakmış gibi düşünülüyor. Aslında aşağıdaki haritadan da görebileceğiniz gibi fay hattı bize çok yakın, sanılandan daha çok yakın. Belki de deniz manzaralı diye alınan evler, aslında fay hattı manzaralı.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi’nin hazırladığı interaktif deprem ve fay hattı haritası üzerinde gösterilen fay hatlarının konumlarını, yine aynı haritanın sağladığı uzaklık ölçüm özelliği ile karaya olan uzaklıklarını ölçtük ve yukarıdaki gibi bir sunum hazırladık. Göreceğiniz üzere, Yalova diye bahsedilen fay hattı, Pendik’e de aynı mesafe uzaklıkta bulunuyor. Yalova açıkları diye bahsedilen fay hattının konumu, Kadıköy’e de aynı mesafede. Arada 1-2 kilometre fark var sadece.
Fay hattının Marmara Denizi’nden geçmesi, İstanbul’da fay hattı yokmuş diye rahatlamaya yetmiyor. İstanbul kara sınırlarına İstanbul isminin verilmesi insan eliyle olan bir şey. Ancak işler doğada farklı ilerliyor. Marmara Denizi’nin altındaki toprak, kara ile birleşiktir. Yani arada 14 kilometre mesafe olması, İstanbul’da fay hattı yok deyip rahatlamak için yeterli değildir.
Malatya’da olan depremin Hatay’ı vurması gibi. Oysa arada çok büyük bir mesafe vardı. Marmara Denizi’ndeki fay hattı da İstanbul’u etkileyen bir fay hattı ve bir deprem olması durumunda sarsıntılar sanki depremin merkez üssü İstanbul gibi hissedilmesine yetiyor. Marmara Denizi özünde bir deprem denizidir. Bin yıllar boyunca fay hattı ve meydana getirdiği depremler sayesinde oluşmuş bir denizdir.
Deprem Adalar’ın güneyinde mi olacak?
Dünyanın hiçbir yerinde depreme ilişkin tam konum ve tarih verilmesi mümkün değildir. Kuzey Anadolu Fayı’nda 1939’dan beri 3 ay ile 30 yıl arasında bir yer kırılıyor. Bu süre zarfında meydana gelen 8 civarında deprem var. Bunların sonuncusu 99 depremleri. 99 depremlerinden sonra 3 ay ile 30 yıl arasında bir süre zarfında Marmara Denizi’ndeki fay hattında bir başka yerin kırılması bekleniyor.
Bu kırılma oranının yüzde 65 olasılıkla gerçekleşeceği belirtiliyor. 99 depremlerinin üstünden 25 yıl geçti ve henüz deprem olmadı. Sadece Kumburgaz fay kolunda 5.8’lik bir deprem oldu. Bunun dışında meydana gelen bir deprem gözlenmedi.
Adalar’ın güneyinde meydana gelen depremler
Peki şimdiye kadar, geçmişten günümüze, Adalar’ın güneyindeki fay hattında hangi depremler meydana geldi?
10 Mayıs 1556’te Adalar açıklarında 7.4 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Tarihi kayıtlarda depremin hasar miktarına göre yaklaşık 8 büyüklüğünde olduğu anlaşılıyor. 10 binden fazla insanın hayatını kaybettiği belirtiliyor.
10 Eylül 1509’da meydana gelen depremin merkez üssü Adalar’ın güneyi, büyüklüğü 7.7, maksimum şiddeti 10-11 arası olarak kayıtlarda yer aldı. “Küçük Kıyamet” olarak adlandırılan depremde 13 bin kişi öldü, 10 binden fazla kişi yaralandı. Deprem nedeniyle tsunami oluştu.
1010 yılında meydana gelen deprem ile meydana gelen tsunami sonucu Dragos açıklarında bulunan Vordonisi adası denize gömülmüştür. Adanın kalıntıları halen havadan görülmektedir.