Kartal Orhantepe Mahallesi deprem riski ve zemin sağlamlığı
Kartal’ın en eski mahallelerinden biri olan Orhantepe Mahallesi, Marmara Bölgesi’nde olması beklenen büyük bir depreme karşı riskli olarak biliniyor. Peki gerçekte Kartal Orhantepe Mahallesi deprem riski nedir ve zemin sağlamlığı nasıldır? Orhantepe Mahallesi’nin zemin sağlamlığını ve deprem riski hakkında hazırlanan raporları inceledik ve bu sayfada bir araya getirdik.
Orhantepe Mahallesi, Dragos Tepesi ve Dragos sahil bölgelerinden oluşur. Atalar ve Cevizli arasında yer alır. Kartal ile Maltepe’nin sahildeki sınır mahallesidir. Kartal’ın en güzel konumlarından birine sahip olan Orhantepe’de deprem riski nedir? İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ile Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü işbirliği ile hazırlanan raporda Orhantepe Mahallesi’nin zemin özellikleri ve deprem riski hakkında önemli bilgiler yer aldı.
Orhantepe Mahallesi zemin sağlamlığı
Olası 7.5 büyüklüğündeki bir depreme göre oluşturulan simülasyona göre Orhantepe Mahallesi’nde zemin yenilemesi riski tespit edildi. Bunun anlamı, Orhantepe Mahallesi’nde zeminin depremden dolayı kayma ve zemin altı heyelan yaşanma riskine işaret eder. Aşağıdaki haritada da görebileceğiniz gibi, Orhantepe kısmında zemindeki renk daha kötü anlamda sarı renk ile gösteriliyor. Kartal genelinde bu renk maviyken Orhantepe’de ne yazık ki sarı.
Çalışmada zemin koşulları Vs30 olarak adlandırılan en üst 30m’deki zemin tabakalarının ortalama kesme dalgası hızı parametresi cinsinden ifade edilir. Sonuç olarak Kartal ilçesine ait Vs30 dağılımı için yukarıda gösterilen harita ortaya çıkmıştır.
Orhantepe Mahallesi’nden geçen dereler
Dereler, zeminin yumuşak olduğunu ve kayma meydana gelme ihtimalini arttıran jeolojik oluşumlar olarak bilinir. Orhantepe sahilde bilinen iki dere var. Bunlardan biri Dragos Çayı ve diğeri ise gizli dere olarak bilinen Savaklar Deresi’dir.
İBB’nin hazırladığı mikro bölgeleme raporuna göre, Kartal’da Savaklar Deresi için “Ağır Önlem Gerektiren Sıvılaşma Alanları” olarak belirtilmiştir. Rapora göre, Savaklar Deresi’nin yatağında 15-50 santimetre arasında zemin oturma riskinden bahsediliyor. Bu sayfada yer alan tüm bilgiler, resmi raporlarda yazan bilgilerden alıntıdır.
Savaklar Deresi, Şehit Hakan Kurban Caddesi’nin altından geçiyor. Dere ıslah edilerek üstü kapatılıyor ve yol yapılıyor. Sema Sokak’ta 2019 yılında bir apartman kendi kendine çökmüştü. O apartman da bu caddeye çıkan sokakta yer alıyor. Her iki olayın bağlantılı olup olmadığı bilim insanlarının araştırma konusu olabilir. Aşağıda ekli haberleri tekrar okursanız, bu konularda daha bilgili olmanıza yardımcı olacaktır.
Orhantepe’yi etkileyen felaketler
Maltepe’nin isminin geçmişini araştırdığımızda Orhantepe için korkutucu bir bilgiye ulaştık. Tarihte Maltepe Dragos eteklerinde kurulu bir yerleşim alanıymış ve büyük bir depremde yerle bir olduktan sonra şimdiki Maltepe bölgesine taşınmış.
Ayrıca Dragos açıklarında bulunan büyük bir ada, depremden dolayı sular altında kalmış. Daha yakın gelecekte ise Orhantepe’de bir bina kendi kendine çökmüştü. Bu olaylar hakkındaki detayları aşağıdaki ekli haberde okuyabilirsiniz. Orhantepe deprem riski hakkında çıkan sonuçları öğrenmek için bu haberi okumaya devam edebilirsiniz.
Orhantepe Mahallesi tsunami riski
İBB ile Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) işbirliğinde hazırlanan tsunami raporuna göre, Kartal’daki tsunami ihtimali incelendi. Buna göre, Kartal’da tsunami konusundaki en büyük riskin Orhantepe sahilinde olduğu ortaya çıktı. Aşağıdaki haritadan da görebileceğiniz üzere Orhantepe sahil kısmında tsunami baskını gösteriliyor.
Yapılan çalışmada Kartal için en tehlikeli tsunami kaynağı olan fay hattının Kuzey Sınır Fayı olarak da bilinen Prens Adaları fayı olduğu tespit edildi. Kartal’da karada oluşabilecek maksimum su basma derinliğinin 5.84 metreye ulaştığı tespit edildi. Tsunaminin en fazla 300 metreye ulaşabileceği belirlendi.
Orhantepe Mahallesi deprem riski
Orhantepe’de deprem riski için En Büyük Yer İvmesi (PGA), En Büyük Yer Hızı (PGV) Parametreleri ve 0.2 ve 1.0 sn’deki Spektral İvme Haritalarını inceledik.
Zemin Bağımlı Medyan En Büyük Yer İvmesi (PGA), ne kadar koyu turuncu ise o kadar risk anlamına gelir. Orhantepe Mahallesi’nde koyu bir renk var ve bazı bölgelerinde ise çok daha koyudur.
Deprem İçin Elde Edilen Zemin Bağımlı Medyan En Büyük Yer Hızı (PGV) Dağılımı aşağıda yer almaktadır. PGV dağılımına göre, Orhantepe Mahallesi’nin bir kısmı hafif turuncu ve kalan kısmı ise sarı görünüyor.
Deprem İçin Elde Edilen Zemin Bağımlı T=0,2 saniye İçin Spektral İvme Dağılımı aşağıda yer almaktadır. Spektral ivme dağılımı da göstermektedir ki sahile yakın kısımlarda depremin yıkıcı etkisi daha yüksek olabilir.
Deprem İçin Elde Edilen Zemin Bağımlı T=1,0 saniye İçin Spektral İvme Dağılımı aşağıda yer almaktadır. Zamanın 0.2’den 1.0 saniyeye ulaştığı bu ivme dağılımı haritası da benzer bir sonucu ortaya koyuyor.
Sonuç olarak Orhantepe’nin zemini, Kartal’ın kalan kısmına göre daha zayıf karakteristik özelliklere sahip görünüyor ve bu nedenle deprem açısından riskli olabilir.
Orhantepe Mahallesi’nin fay hattına uzaklığı
“Orhantepe Mahallesi’nin fay hattına uzaklığı” demek yerine “Orhantepe Mahallesi’nin fay hattına yakınlığı” deseydik belki de daha doğru olabilirdi. Orhantepe sahilden Kuzey Marmara Fay Hattı’nın Adalar’ın güneyindeki koluna uzaklık sadece 14,3 kilometredir.
Orhantepe Mahallesi’nde kentsel dönüşüm çalışmaları
Kartal’ın Orhantepe Mahallesi’nde kentsel dönüşüm çalışmaları devam ediyor. Depreme dayanıksız, ekonomik ömrünü tamamlamış binaların yeniden yapılması için uygulandığı belirtilen kentsel dönüşüm projeleri kapsamında bölgede birçok binada yenileme çalışması yapılıyor.
Kartal Belediyesi’nin uyguladığı “Deprem ve Yerinde Dönüşüm Projesi” çerçevesinde Kartal’ın en eski bölgesi olan Orhantepe’de eski ve dayanıksız binaların yenilenmesi için çalışmalar devam ediyor.
Kartal Belediyesi tarafından hayata geçirilen Orhantepe bölgesi kentsel dönüşüm ofisi de çalışmalarını sürdürüyor. Kartal Belediyesi’nin kentsel dönüşüm ofisi ile beraber bölgedeki vatandaşların depreme dayanıksız evlerinin dönüştürülmesi için danışmanlık hizmeti veriliyor. “Orhantepe Mahallesi ve Çevresi Teknik Danışmanlık Ofisi”, Orhantepe, Keban Sokak adresinde hizmet veriyor.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından da Orhantepe’de bir ofis açıldı. Açılan kentsel dönüşüm ofisi, Orhantepe Mahallesinde 6306 sayılı Kanun kapsamında, TOKİ ve İl Müdürlüğü koordinasyonunda devam eden dönüşüm projesine ilişkin Orhantepe Mahallesinde İl Müdürlüğü tarafından kentsel dönüşüm ofisi açılmış ve bu kapsamda üretilen projeye ilişkin hak sahiplerine bilgilendirme yapıldı.
